Avrupa ülkeleri 2025 yılına tekstil, hazır giyim ve moda endüstrisini yakından ilgilendiren düzenlemelerle başladı.
Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu devrede
Avrupa Birliği’nin (AB) yeni Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR) Yönetmeliği 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi.
Yönetmeliğe göre, AB ülkelerinde kullanım ömrünü tamamlamış tekstil ürünleri ayrı ayrı toplanacak.
Yönetmelik, kullanılabilecek durumda olan ürünlerin imhasını sınırlandırmayı ve büyük ölçekli tekstil geri dönüşümünün önünü açmayı amaçlıyor.
Her ülke kendi sistemini kurdu
Hollanda ve Fransa gibi ülkeler tekstil atıklarının toplanması için özel konteynırlar ya da mağaza içi ağlar kurdu. Diğer ülkelerde de benzer sistemler hayata geçirildi.
AB’nin 30 Mayıs 2018 tarihinde kabul edilen atık toplama çerçeve direktifi, üye ülkelere uyum sağlamaları için 1 Ocak 2025 tarihine kadar süre tanımıştı.
Ormansızlaşmaya karşı yönetmelik
AB’de sektörü ilgilendiren bir başka düzenleme de ormansızlaşmaya karşı yönetmelik oldu.
2023’te hazırlanarak kabul edilen ve 30 Aralık 2024’te yürürlüğe giren yönetmelik ilk etapta büyük şirketleri kapsıyor. Ancak yılın ikinci yarısından itibaren KOBİ’ler için de geçerli olacak.
Ormansızlaşma ve orman tahribatı ile ilişkili ürünlerin Avrupa pazarında satışını yasaklayan düzenleme, kauçuk, deri ve ahşap gibi malzemeler kullanan tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektörlerini ilgilendiriyor.
Kullanıcı şirketler, kullandıkları kauçuğun plantasyonlara yer açmak için ormansızlaştırılan arazilerden gelmediğini kanıtlamak zorunda olacak.
Deri kullanıcıları da malzemelerinin ormansızlaştırılmış arazilerde kurulan yetiştirme çiftliklerinden gelmediğini kanıtlamak zorunda kalacak.
Selüloz elyaf (viskoz, liyosel, modal, vb.) üreticileri de ürünlerinde kullanılan odun hamurunun yönetmeliklere uygun olduğunu kanıtlayacak.
Dijital Ürün Pasaportu
2025 ile birlikte Mart 2022’de oylanan ve 10 Aralık 2024’te danışma aşaması sona eren Dijital Ürün Pasaportunun (DPP) test aşaması da başladı.
2025 yılında sektör, tüketicilerin ürün bilgilerine erişimini sağlayan ilk dijital çözümleri test edecek.
DPP’de üreticilerin ve imalatçıların isimleri, ürünlerin bileşimi, karbon ayak izi ve ürünlerin onarımı ve geri dönüşümü ile ilgili veriler yer alacak.
Geri dönüşümcüler, malzemeleri yeniden kullanma yöntemlerini optimize etmek için bu bilgilerden yararlanabilecek.
DPP’nin aşamalı olarak uygulanması 2025 yılından sonra gerçekleşecek ve 2030 yılına kadar mümkün olduğunca çok ürüne uygulanması hedeflenecek.
Ürün Çevre Politikası projesi henüz pilot aşamada
2024’te faaliyete geçmesi ve 2025’te uygulanması planlanan Ürün Çevre Politikası (PEF) projesi ise henüz pilot aşamada.
Proje şimdilik gönüllülük esasına dayalı olarak katılımcı şirketlere kademeli olarak yaygınlaştırılıyor.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi
Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi (CSDDD) ise 2024 Nisan ayında oylandı ve 2027 yılında tam olarak yürürlüğe girmesi planlanıyor.
Teorik olarak, 2025 yılında AB üye devletleri direktifi ulusal hukuka dahil etmekle yükümlü. Ancak AB bazı düzenlemeleri basitleştirmek istediği için direktifin önümüzdeki aylarda değiştirilebileceği belirtiliyor.
Avrupa Zorla Çalıştırma Yönetmeliği
AB Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu’nun Avrupa Zorla Çalıştırma Yönetmeliğini de bu yıl resmen onaylaması bekleniyor.