Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Nisan 2025’te imalat sanayisinin kapasite kullanımı binde 1 düşüşle yüzde 74,6‘ya geriledi. En düşük kapasiteyle çalışan sektör yüzde 60,3 ile deri sanayi olurken, Mısır’a kayma tartışmalarıyla gündeme gelen tekstil sektörü yüzde 70 kapasiteyle üretim yapıyor.
40 milyar dolarlık hayal
2020’de 2025 için 40 milyar dolar ihracat hedefi koyan makine sektörü, 2023’te 30 milyar dolara yaklaşmıştı. Ancak 2025’in ilk çeyreğinde ihracat, tonaj bazında yüzde 7,7, değer bazında yüzde 4,1 gerileyerek 6,6 milyar dolar olarak kaydedildi.
Dünya gazetesi yazarı Ferit Barış Parlak, “Resmi veriye göre: Tekstil/makine sanayicimiz yüzde 70 kapasite ile üretiyor…” başlıklı yazısında bir makine üreticisi ile yaptığı görüşmeyi aktardı. Buna göre, pandemi döneminde “Yatırım yapmazsak rahatsız oluyoruz” diyen makine üreticisi, 2025’te tamamen farklı bir tablo çizdi.
“2024’te yatırım yapamadık. Bu yıl da planlamıyoruz.” şirketin yetkilisi, “Kapasitemizin yüzde 30-40’ını kullanabiliyoruz. Buna rağmen sektörde en iyiler arasındayız” ifadeleriyle çarpıcı bir gerçeği gözler önüne serdi.
‘Erime hızlanabilir’
Ekonomistler, sektördeki yatırım durma noktasına gelirken, kapasite kullanım oranlarındaki düşüşün uzun vadede rekabet kaybına yol açabileceğini belirtiyor. Özellikle enerji maliyetleri, dış talep zayıflığı ve finansman erişimindeki sıkıntılar, üreticilerin önündeki en büyük engeller olarak sıralanıyor.