Mart ayı ortasında yayımlanan ortak bir bildiride, iki dernek, sektöre acil destek sağlamak için geçici mali destek, vergi indirimleri ve tüketici sonrası tekstillerin yönetimi için altyapı yatırımları dahil olmak üzere on “temel önlem” önerdi.
Dernekler, “Acil destek sağlanmazsa, değerli yeniden kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir malzemeler kaybolacak ve döngüsel geçişin anahtarı olan bir endüstriyel ekosistem, EPR yürürlüğe girmeden çökecek” uyarısında bulundu.
Acil önlem gerekiyor
EuRIC ve FEAD, tekstil endüstrisinin tüketici sonrası tekstillerin yönetim maliyetlerine katkıda bulunmasını sağlayacak olan EPR planını memnuniyetle karşıladı.
Tekstil EPR’si, Şubat ayında ön anlaşmaya varılan ve şu anda son kabul sürecinde olan AB Atık Çerçeve Direktifi’nin (WFD) hedeflenen revizyonunun bir parçası.
Ortak bildiride, EPR şemalarının “tek pazarda rekabeti korumak ve tüketici sonrası tekstiller için toplama, ayrıştırma ve geri dönüşüm altyapısına yapılacak yatırımları teşvik etmek açısından hayati öneme sahip olduğu” vurgulandı. Ancak EPR teşvikleri, tekstil döngüselliğini sağlamak için “doğru uzun vadeli çözüm” olsa da, üye devletlerin mevzuatın yürürlüğe girmesinden sonra şemaları oluşturmak için 30 ay süresi olacağından, “tüketici sonrası tekstil sektörünün acil krizini çözmüyor”.
Toplama miktarı artıyor ancak kalite düşüyor
Dernekler, bu yıl durumun daha da kötüleştiğini çünkü üye devletlerin 1 Ocak’tan itibaren tekstilleri ayrı toplamak zorunda kaldığını belirtti. Bu durum, özellikle ultra hızlı modanın yükselişi nedeniyle toplanan ikinci el tekstillerin kalitesinin düşmesine yol açarken, toplama miktarlarını da artırıyor. Ayrıca, yeniden kullanılamayan tekstillerin geri dönüşümü veya yakılması, “geri dönüştürülmüş tekstil liflerine yönelik pazar talebinin eksikliğinin yanı sıra, ayrıştırma ve yeniden kullanım operatörleri için maliyetli olmaya devam ediyor”. EuRIC ve FEAD, “Bu durum, endüstrimizin finansal sürdürülebilirliğini zorluyor ve AB’nin kaynak özerkliğini tehlikeye atabilir,” sonucuna varıyor.
Acil vergi teşvikleri öneriliyor
Piyasayı stabilize etmek için dernekler, “EPR şemaları tam olarak uygulanana kadar tekstil toplama, ayrıştırma, yeniden kullanıma hazırlama ve geri dönüşüm operasyonlarını sürdürmek için geçici bir fon mekanizması” çağrısında bulunuyor. Mevcut AB fonlarının, sektörün hayatta kalmasını tehdit eden acil mali baskıları karşılamak için yetersiz olduğu belirtiliyor.
ERP’nin uygulanmasına kadar sektörü ayakta tutmak için, “AB acil durum paketi” öneriliyor. Bu paket, Üretici Sorumluluk Organizasyonları (PRO’lar) operasyonel hale geldikten sonra geri ödenmek üzere, Toparlanma ve Dayanıklılık Fonu (RRF) gibi mevcut araçlar kullanılarak finanse edilebilir.
Ayrıca, EuRIC ve FEAD, ikinci el ürünler ve tamir hizmetleri için katma değer vergisi (KDV) oranının düşürülmesini talep ediyor. Bunun yanı sıra, “zorunlu geri dönüştürülmüş içerik gereklilikleri yürürlüğe girene kadar bir geçiş önlemi olarak ham tekstillere bir vergi uygulanmasını” öneriyorlar.
İşleme kapasitesinin genişletilmesi ve yeniliklerin teşviki
Ortak bildiride, özellikle toplama miktarlarındaki hızlı artış göz önüne alındığında, Avrupa’daki ayrıştırma ve geri dönüşüm kapasitelerinin yetersizliği temel bir sorun olarak tanımlandı. Bu nedenle, mevcut EPR şemalarından elde edilen katkılar, AB içinde ve dışında ayrıştırma altyapısını finanse etmek için kullanılmalı.
Dernekler, gerekli genişlemeyi hızlandırmak için tekstil ayrıştırma ve geri dönüşümüne yönelik Ar-Ge engellerinin kaldırılmasını talep ediyor. Geri dönüşüm teknolojisi sağlayıcılarının, gerçek koşullarda süreçlerini test etmelerini engelleyen atık izin gerekliliklerinin hafifletilmesi çağrısında bulunuyorlar.
Adil atık yönetimi maliyetleri ve sınır ötesi transferler
Bildiride, tüketiciler ve yerel yönetimler için tekstil ayrı toplama konusunda farkındalık yaratmanın önemi vurgulanıyor. Ayrıca, tüm oyuncular için “adil” atık yönetimi maliyetlerinin uygulanması gerektiği belirtiliyor.
Son olarak, dernekler, geleneksel ihracat pazarlarındaki sorunlara ve ultra hızlı modanın olumsuz etkilerine de değiniyor. Çin’den gelen ikinci el giysi akını, Afrika gibi geleneksel pazarlarda Avrupa’nın ayrıştırılmış ikinci el tekstillerine olan talebi önemli ölçüde azalttı. Bu duruma karşı, AB’nin Afrika ülkeleriyle ticaret anlaşmalarında Avrupa ikinci el tekstilleri için gümrük vergilerinin düşürülmesini müzakere etmesi ve bu tekstilleri AB-Afrika Küresel Geçiş girişimi kapsamına entegre etmesi öneriliyor.
Ayrıca, ultra hızlı moda endüstrisinin olumsuz etkilerine karşı, 150 Euro’nun altındaki paketler için uygulanan gümrük muafiyetinin kaldırılması çağrısı yapılıyor. Bu öneri, Mayıs 2023’te Avrupa Komisyonu tarafından sunulmuştu.
EuRIC ve FEAD, tekstil geri dönüşüm ve yeniden kullanım sektöründeki krize karşı acil önlemler alınması gerektiğini vurgulayarak, AB’nin döngüsel ekonomi hedeflerine ulaşması için bu sektörün hayati öneme sahip olduğunu belirtiyor.
(Kaynak: Euwid-recycling, haber görseli yapay zeka tarafından hazırlanmıştır)