Gelişmiş ülkelerde birkaç kez giyilip atılan elbise, pantolon ya da çorap yoksul ülkelere gönderilerek orada çöp yığınları oluşturuyor. Son örnek Batı Afrika ülkesi Gana’dan.
İngiltere’den Gana’ya gönderilen tekstil atıkları bir süredir koruma altındaki sulak alan Densu Deltası’na dökülüyor. Hiçbir imha yönteminin uygulanmadığı bu alandaki durumu, Greenpeace Afrika örgütü ve Unearthed gazetesi çalışanları araştırdı.
BirGün gazetesinden Melek Eylül Başak’ın haberine göre, Densu Deltası Sulak Alanlar Sözleşmesi uyarınca “Ramsar alanı” olarak belirlenmiş. Endemik deri sırtlı ve yeşil deniz kaplumbağaları, kıyı kuşları, sayısı çok azalmış olan nadir pembe deniz kırlangıcına da ev sahipliği yapan bir bölge. Lagünlere ve akarsulara yakın alanda çöp dağları her türlü kural ihlal edilerek yükseliyor.
Bölge halkı yaşam alanlarının çöp sahasına dönüşmesinden endişeli. 7 yıldır deltaya yakın bir yerde yaşayan Seth Tetteh, “Üç yıl önce atıkları akarsuya bırakmaya başladılar. Artık balık tutmak için attığımız ağlara gömlek, pantolon takılıyor. Nehir suyu içilebilirdi. Artık bu mümkün değil, su siyaha büründü” dedi.
Doğal yaşam ortamları bozuluyor
Bölge halkı, atıkların doğal yaşam alanını tehdit ettiğine dikkat çekerek “Burada eskiden timsah, çalı kedileri, her çeşit kuş ve tavşan yaşıyordu. Artık yaşayamıyorlar. Onun yerine bolca sivrisinek ve dayanılmaz bir koku var” diyor.
Bölgedeki bir turizm tesisinin müdürü akarsuların bölgeye binlerce kıyafet getirdiğini ve onları yaktığını söyledi.
730 bin tonu yakılıyor
İngiltere’den, yıllık 1.5 ton kullanılmış tekstil ürünü Gana’ya gönderiliyor. Bunların büyük bölümü geri dönüşüm sürecine dahil edilmiyor. Atık kıyafetlerin 730 bin tonu yakılıyor veya çöplük alanlara gönderiliyor.
Kazanan hızlı moda
Dünyayı ele geçiren hızlı moda markaları her yıl 100 milyar kıyafet üretiyor. Bu kıyafetlerin üretiminde yaklaşık yüzde 60 plastik malzeme hammadde olarak kullanılmakta. İstatistiklere göre 92 milyon kıyafet atık haline dönüşürken, bunların sadece yüzde 20’si toplanıyor ve %1’i geri dönüştürülebiliyor. Uzmanlar, 2030 yılına kadar dünyadaki atık miktarının senede 134 milyon tona çıkacağını öngörüyor.
En çok kıyafet atığı oluşturan ülkeler
Çin, ABD, Hindistan, İtalya, Almanya, Fransa ve İngiltere
Atıkların gönderildiği ülkeler
Güney Afrika, Pakistan, Fas, Şili, Kenya ve Tanzanya.
İkinci el diyorlar ama hepsi yırtık
Tekstil atığı gönderen ülkeler, markalar amaçlarının bu ürünlerin ikinci el olarak satılması olduğunu söylüyor. Ancak Greenpeace’e konuşan bir ikinci el kıyafet satıcısı bu konuda farklı düşünüyor. Balyalardan çıkan kıyafetlerin “Düşük kaliteli, çok eskimiş ve kullanılmaz” durumda olduğunu söylüyor. Kısaca kendi ülkelerinde tutmak istemedikleri ürünleri gönderdiklerini düşünüyorlar.