Arama
Servisler
Sosyal Medya

Kumaşın diliyle direniş: Cookie Washington’ın devrimci ‘quilt’leri

Makinesinin başına geçtiğinde bir aktivist, kumaşları keserken bir tarihçi, desenleri birleştirirken bir şifacı oluyor Cookie Washington. 60 yaşındaki Afro-Amerikan sanatçı, geleneksel quilt sanatını siyasi bir manifesto ve kültürel direniş aracına dönüştürüyor.

Makinesinin başına geçtiğinde bir aktivist, kumaşları keserken bir tarihçi, desenleri

Büyük büyükannesinin pamuk tarlalarında yırtık giysilerle başlayan quilt yolculuğu, Washington’ın ellerinde modern bir sanat formuna dönüşmüş.

“Her dikiş izi atalarımızın çektiği acıları, her renk uyumu ise direncimizi temsil ediyor” diyor.

Washington’ın çalışmalarında geleneksel Gullah tekniklerini modern sanatla birleştirmesi dikkat çekiyor.

Atık kumaşlardan oluşan “protesto quilt’leri”, polis şiddeti kurbanlarının tişörtlerinden yapılan anıt eserler ve plantasyon kayıtlarını dijital baskıyla kumaşa aktaran tarihsel çalışmalarıyla tanınıyor.

Sanatla terapi

2015’te Charleston’daki kilise katliamından sonra Washington’ın hayatı değişti. Başlattığı “Healing Stitches” projesiyle, travma yaşayan topluluklarla birlikte quilt atölyeleri düzenlemeye başladı.

“Dikiş dikmek sadece kumaşları değil, yaraları da birleştiriyor” diye anlatıyor.

Katılımcılar, kaybettikleri sevdiklerinin kıyafetlerinden quilt’ler yaparak yas sürecini sanatla iyileştiriyorlar.

Ekolojik aktivizm

Washington’ın atölyesi adeta bir tekstil geri dönüşüm merkezi gibi çalışıyor.

Haftada ortalama 50 kg atık kumaş işliyor, eski üniformalardan, bayraklardan ve protesto pankartlarından yeni eserler üretiyor.

“Fast fashion” endüstrisine karşı yerel üretimi savunan Washington, “Her quilt aslında doğaya saygı duruşu” diyor.

Çalışmalarında organik boyalar ve sürdürülebilir malzemeler kullanıyor.

Yeni projesi: Sınır tanımayan ‘quilt’ler

Washington şu anda Meksika sınırındaki göçmen kamplarından toplanan kumaşlarla dev bir quilt üzerinde çalışıyor.

“Sınırların insan hikayelerini nasıl böldüğünü göstermek istiyorum” diye açıklıyor.

Proje kapsamında göçmenlerin kişisel eşyalarından parçalar toplayarak, her birinin hikayesini quilt’e işliyor.

Sanat değişimi tetikleyebilir mi?

Washington’ın eserleri, geleneksel bir el sanatının modern toplumsal hareketlerde nasıl bir rol üstlenebileceğine dair önemli sorular ortaya atıyor.

Sanat eleştirmeni Dr. Jamal Wright, “Washington quilt’leri müze duvarlarından çıkarıp sokaklara taşıyarak yeni bir aktivizm dili yaratıyor” diyor.

Washington’ın çalışmaları, şimdiden birçok genç sanatçıya ilham vererek yeni bir akımın doğmasına öncülük ediyor.

Önümüzdeki duraklar

Washington’ın yoğun bir programı var. Eylül 2025’te İstanbul’da “Textile Resistance” sergisi açacak. Kasım’da BM İklim Zirvesi’nde dev bir quilt performansı sergileyecek. 2026’da ise “Stitched Revolution” adlı kitabı yayınlanacak. “Amacım quilt’lerin sadece yatak örtüsü değil, birer devrim aracı olduğunu göstermek” diyor.

Quilt nedir?

Quilt, katmanlı kumaşların elde veya makinede özenle dikilerek birleştirilmesiyle oluşturulan bir tür yorgan veya örtüdür. Ancak bu basit tanımın çok ötesinde, quilt’ler kültürel belleğin, yaratıcılığın ve direnişin dokunmuş hikayeleridir. Anadolu’da “kırkyama” geleneğiyle benzerlik gösterir. Özellikle “Yorgancılık” kültürümüzde quilt’in işlevsel versiyonudur, ancak quilt’lerdeki anlatı gücü ve sanatsal derinlik farklıdır.