Kaytan (Çarpana) dokuma, MÖ 4 bin yıllarından günümüze kadar gelen bir dokuma tekniği olarak Anadolu’nun eski geleneklerinden biri…
Çarpana dokumalar, diğer dokumalar gibi özellikle turistlerin yoğun olduğu yerlerde ilgi görürken, üretimin eski dokumalarla çok benzerlik göstermemesi ilginin az olmasına neden oluyor.
Çarpana genelde, sepet, çuval, heybelerde sap olarak hayvanların koşum takımlarında (süslemede), kadın giysilerinde (baş süslemesinde, çocuk kundağı, beşik vs.) erkek giysilerinde (barutluk, fişek çantası, kılıç askısı vs.) günümüzde ise ev aksesuarlarında, giyim aksesuarlarında kullanılıyor.
Tarihi M.Ö 4 binli yıllarına kadar dayanan Kaytan dokumacılık unutulmaya yüz tutmuş el sanatları arasında yerini alsa da, günümüzde düzenlenen kurslar sayesinde yaşatılmaya çalışılıyor.
Trabzon’da Ortahisar Halk Eğitim Merkezi bünyesinde Alacahan’da faaliyet gösteren ‘Kaytan’ dokuma kurslarına gençlerin de ilgi göstermesi dikkat çekti.
Ortahisar Halk Eğitim Merkezi Kaytan dokuma usta öğreticisi Aslı Kurnaz, Kaytan dokumanın tarihinin milattan önceye dayandığını belirterek “Kaytan dokuma çok eski yıllara dayanıyor. Tarihi M.Ö 4 binli yıllarına kadar gidiyor. Günümüzde Trabzon’un Şalpazarı, Tonya ve Düzköy’de kaytan dokuma halen devam etmekte. Kaytan, Türkiye’nin birçok yerinde dokunuyor ama yöntemlerimiz farklı olup çıkan sonuç aynıdır ikisi de iptir. Kartlarla dokunan, tezgâhlarda dokunanlar var. Daha önceleri toprağa çakılı dokunurmuş biz de sınıf ortamında tezgâhlarda dokuyoruz. Eskiden yük ipi, sepet bağı, kuşak bağı olarak kullanılıyordu. Şimdi biz bunlarla çanta sapları, bileklikler, kolyeler, küpeler, masa örtüleri kemer gibi bir çok ürünlere uyguladık. Kaytan dokuma unutulmaya yüz tutmuş dokumaların arasında içinde yer alıyor. Kurslarımıza bu yıl bayağı talep var. Aralarında 18 yaşında olan kursiyerler bile var” dedi.
Tarihi M.Ö 4 binli yıllarına kadar dayanan Kaytan dokumacılık unutulmaya yüz tutmuş el sanatları arasında yerini alsa da, günümüzde düzenlenen kurslar sayesinde yaşatılmaya çalışılıyor.
Kursiyerlerden 18 yaşındaki Ceren Emir, kaytan öğrenmenin kendisi için eğlenceli olduğunu ifade ederek “Yaz mevsiminden beri kursa geliyorum. Benim için eğlenceli güzel” ifadelerini kullanırken, Yıldız Erten ise ” Emekli memurum. Kursa yeni başladım. Kaytan öğrenerek kendimi rahatlatıyorum” diye konuştu.