Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nun 14 Aralık 2022’de aldığı kararla her yıl 30 Mart’ta kutlanan Uluslararası Sıfır Atık Günü’nün bu yılki teması “Moda ve Tekstilde Sıfır Atık” olarak belirlendi.
BM İnsan Yerleşimleri Programından (UN-HABİTAT) yapılan açıklamaya göre, Dünya her yıl – tekstilden ambalaja, elektroniklerden plastiklere ve yiyeceklere kadar – 2,1 milyar ila 2,3 milyar ton arasında kentsel katı atık üretiyor. Ancak atık yönetim sistemleri buna ayak uydurmakta zorlanıyor.
Atıklar nelere yol açıyor?
Atıkların hem insanları hem de gezegeni etkileyen çok geniş kapsamlı sonuçları var:
- 2,7 milyar insan katı atık toplama hizmetine erişemiyor, bu da açık çöplüklere ve ciddi çevresel risklere yol açıyor.
- Atık kirliliği insan sağlığını etkiliyor, ekonomilere yük oluyor ve iklim değişikliği, biyolojik çeşitliliğin azalması ve kirlilikten oluşan üçlü gezegen krizini daha da kötüleştiriyor.
- Döngüsel ekonomi çözümleri, kirliliği azaltarak, yeşil işler yaratarak ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik ederek atık yönetimini dönüştürebilir.
2025’te sıfır atık: Moda ve tekstile odaklanın
Uluslararası Sıfır Atık Günü ilk kez belirli bir sektöre ışık tutacak: Tekstil ve moda atıkları.
Moda endüstrisinin aşırı üretim ve aşırı tüketime ilişkin mevcut doğrusal modelinin önemli çevresel ve sosyal etkileri var:
- Her yıl 92 milyon tondan fazla tekstil atığı üretiliyor; bu, her saniye bir çöp kamyonu dolusu giysinin yakılıp çöp sahalarına atılması anlamına geliyor.
- Giyim üretimi 2000-2015 yılları arasında iki katına çıkarken, giyim ürünlerinin kullanım süresi yüzde 36 azaldı.
- Fosil yakıt bazlı sentetik elyafların kullanımı mikroplastik kirliliğine yol açarak ekosistemlere ve insan sağlığına zarar veriyor.
- Atılan giysiler çoğunlukla Latin Amerika, Afrika ve Asya ülkelerine gidiyor ve yetersiz atık yönetimi açık çöplüklere, yakmaya ve ciddi çevresel ve sosyal sonuçlara yol açıyor.
Türkiye’de Uluslararası Sıfır Atık Günü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde kutlanıyor.
‘Hem üretimi hem doğayı koruyoruz’
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da 30 Mart öncesi yaptığı açıklamada, “Ülkemizin en büyük çevre hareketi olan, 7 yılda 7 kıtaya yayılan Sıfır Atık ile daha yaşanabilir bir dünyayı hep birlikte inşa ediyoruz.” dedi.
30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü’nün bu yıl “Moda ve Tekstilde Sıfır Atık” temasıyla tüm dünyaya çağrıda bulunacağını belirten Kurum, “Moda ve tekstil alanında da doğaya dost, sürdürülebilir üretimi destekliyor, önüne geçmeye çalıştığımız atık kriziyle hem tüketiciyi hem üreticiyi hem de doğamızı koruyoruz.” diye konuştu.