ABD’nin 1 Ağustos’ta yürürlüğe girecek yeni gümrük vergileri, Bangladeş’te %35, Kamboçya’da ise %36 oranında olacak. Bu durum, Hindistan, Vietnam ve Endonezya gibi daha avantajlı vergi oranlarına sahip ülkelere kayışı tetikleyebilir.
Kamboçya Konfeksiyon İşçileri Demokratik Sendikası Koalisyonu Başkan Yardımcısı Ath Thorn, “İş kayıpları, işçilerin gelirlerini ve temel ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerini ciddi şekilde etkileyecek” dedi. Kamboçya’da 900 binden fazla işçi, hazır giyim sektöründe çalışıyor ve bu sektör, ülkenin ihracatının %40’ını oluşturuyor.
Kadın işçiler en çok etkilenecek grup
Hazır giyim sektöründe çalışanların büyük çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor. Kamboçya Sendikalar Birliği Başkanı Yang Sophorn, “Fabrikalar kapanırsa, sadece kadınlar değil, çocukların eğitimi ve ailelerin sağlık harcamaları da tehlikeye girecek” diye konuştu.
Bangladeş’te de 4 milyon hazır giyim işçisinin çoğu, kırsal kesimden gelen düşük gelirli kadınlardan oluşuyor. Dakka Üniversitesi’nden Prof. Selim Raihan, “Üretim maliyetleri artarsa, birçok fabrika küçülmek ya da kapanmak zorunda kalabilir” uyarısında bulundu.
Bangladeş ve Kamboçya için büyük risk
-
Bangladeş, ABD’ye yılda 8,4 milyar dolarlık hazır giyim ihracatı yapıyor. Yeni vergi oranı (%35), mevcut oranın (%15) iki katından fazla.
-
Kamboçya, ABD’ye 10 milyar dolarlık ihracat yapıyor ve bunun yarısından fazlasını hazır giyim ve ayakkabı oluşturuyor.
BGMEA eski direktörü Mohiuddun Rubel, “Rakiplerimiz daha düşük vergilerle çalışırsa, rekabet şansımız kalmaz” diyerek endişelerini dile getirdi.
Çözüm arayışları ve müzakereler
Kamboçya ve Bangladeş, ABD ile müzakereleri sürdürürken, alternatif pazarlara yönelme stratejileri de değerlendiriliyor. Ath Thorn, “Ya vergiler düşürülmeli ya da yeni istihdam alanları yaratılmalı” çağrısı yaptı.
Vietnam, ABD ile %20 gümrük vergisi anlaşması yaparak avantaj sağlarken, Hindistan ve Pakistan’ın vergi oranları henüz netleşmedi. Uzmanlar, eşitsiz vergi politikalarının tedarik zincirini bozabileceğini ve yatırımcı güvenini sarsabileceğini vurguluyor.
Ekonomik ve sosyal kriz kapıda
ABD’nin yeni gümrük politikaları, Asya’nın hazır giyim devlerini vuruyor. İşçi sendikaları, hükümetleri acilen önlem almaya çağırırken, sektörde büyük çaplı işten çıkarmaların başlamasından endişe ediliyor.
“Kadın işçiler ve aileleri en ağır bedeli ödeyecek” uyarısıyla, küresel ticaret politikalarının insani boyutu bir kez daha gündeme oturdu.