ABD yönetimi, Çarşamba günü yaptığı açıklamayla Vietnam menşeli ürünlere yüzde 46, Kamboçya’ya yüzde 49, Çin’e yüzde 34 ve Endonezya’ya yüzde 32 ek gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Bu hamle, Trump’ın ikinci başkanlık döneminde küresel ticaret savaşlarını tırmandırma stratejisinin bir parçası olarak yorumlandı.
Nike ve Adidas en büyük darbe alanlar arasında
Nike Inc. ve Adidas AG’nin ayakkabı üretiminin sırasıyla yüzde 50 ve yüzde 39’u Vietnam’da gerçekleşiyor. Ülke, her iki markanın da en büyük tedarikçisi konumunda ve yıllık 20 milyar doların üzerinde gelir sağlıyor.
Vergi açıklamasının ardından Nike hisseleri yüzde 6,4, Lululemon yüzde 9,6, Abercrombie & Fitch yüzde 7,7, Gap Inc. ise yüzde 11 değer kaybetti.
Ulusal Perakende Federasyonu’ndan David French, “Bu tarifeler, maliyetleri artırarak nihayetinde tüketiciye yansıyacak” uyarısında bulundu.
Tedarik zinciri değiştirmek ‘imkansıza yakın’
Bloomberg Intelligence analisti Poonam Goyal, “Spor ayakkabı üretimi özel fabrikalar ve uzmanlaşmış işgücü gerektiriyor. Tedarik zincirini bir anda değiştirmek mümkün değil” dedi.
Nike, brüt kar marjlarındaki düşüşün bir nedeninin de Çin ve Meksika’ya uygulanan vergiler olduğunu belirtti.
Vietnam’ın yükselişi ve jeopolitik risk
Trump’ın ilk başkanlık döneminde Çin ile ticaret savaşları tırmanırken, birçok marka üretimini Vietnam’a kaydırmıştı.
Ülke, düşük işçilik maliyetleri, uzmanlaşmış işgücü ve ABD-AB ticaret anlaşmalarıyla cazip bir üs haline gelmişti. Ancak Trump’ın 2019’da “Vietnam, Çin’den bile daha kötü davranıyor” açıklaması, bugünkü vergilerin habercisi olarak görülüyor.
Vietnam’dan yatıştırma çabaları
Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh, Ocak ayında Trump’ı Mar-a-Lago’da “golf oynayarak” ikna etmeye hazır olduğunu söylemişti. Hükümet, ABD otomobil ve enerji ürünlerine uygulanan vergileri düşürerek uzlaşı arayışında. Ancak Vietnam’ın ABD ile 123 milyar dolarlık ticaret fazlası, gerilimi körüklemeye devam ediyor.
Yeni vergiler, küresel perakende devlerini zor bir seçimle karşı karşıya bırakıyor: Ya maliyet artışını tüketiciye yansıtacaklar ya da üretimi yeniden çeşitlendirmek için milyarlık yatırımlar yapacaklar. Analistler, özellikle lüks olmayan ürünlerde fiyat artışlarının kaçınılmaz olduğu görüşünde.