2022 yılında 21 milyar doları aşan ihracatla rekor kıran hazır giyim sektörü, 2023’te 19,2 milyar dolar ve 2024’te 17,9 milyar dolar seviyelerine geriledi.
Paşahan’dan 3 maddelik çözüm önerisi
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkan Yardımcısı Mustafa Paşahan, hazır giyim ihracatında yeniden büyüme trendine girilmesi için üç adım atılması gerektiğini söyledi:
- Girdi maliyetleriyle kur arasında dengenin sağlanması,
- KOBİ’lere uygulanan İstihdam Destek Programı’ndan ayrım gözetmeksizin tüm firmaların yararlanabilmesi,
- 5 puanlık prim indiriminin iki yıl boyunca 10 puana çıkarılması.
Önerilen düzenlemelerin hayata geçirilmesi halinde yılın ikinci yarısında sektörün toparlanmasını beklediklerini ifade eden Paşahan, sektörde faaliyet gösteren birçok şirketin KOBİ statüsünde olmaması nedeniyle istihdam desteğinden yararlanamadığını söyledi.
‘Sınırlama ile firmalara ‘KOBİ olarak kal’ deniyor’
Paşahan, “KOSGEB teşviki önemli bir destek, ancak KOBİ’lerle sınırlarsanız firmalara ‘KOBİ kal’ demiş olursunuz. Bu desteğin tüm firmalara yayılması gerekiyor. Sektörümüzün yüzde 60’ı bu destekten faydalanamıyor. Başka bir deyişle, ihracatın yüzde 70’ini gerçekleştiren firmalar bu teşvikin dışında kalıyor. Üstelik, bu destekten faydalanmak için 2024’ün son çeyreğinde istihdam çıkışı yapılmamış olması şartı var. Oysa en yoğun istihdam çıkışı da o dönemde yaşandı” dedi.
Hazır giyim sektörünün genel ihracatın 10 katı değer yarattığını belirten Paşahan, bu değerin artırılması için yeni stratejilere ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
’40 bin şirket var ama…’
İHKİB Başkan Yardımcısı Mustafa Paşahan
Paşahan’ın verdiği bilgilere göre, sektörde 40 bine yakın şirket faaliyet göstermesine rağmen, toplam hazır giyim ihracatının yüzde 60’ı yalnızca 200 firma tarafından gerçekleştiriliyor.
Son yıllarda artan maliyetler nedeniyle sektörün rekabet gücünü kaybettiğini kaydeden Paşahan, özellikle Mısır, Çin, Hindistan ve Özbekistan gibi ülkelerle adil olmayan şartlarda rekabet ettiklerini vurgulayarak, şunları söyledi:
‘Üst segment markaları kaybettik’
“2022’de asgari ücretin işverene maliyeti 650-700 dolar arasındaydı. Şimdi bu rakam bin 500 dolara ulaştı. Rakip ülkelerde ise maliyet 200 dolarlara kadar düşüyor. Maliyetlerimiz yüzde 100 artarken, dövizdeki artış çok düşük kaldı. Kurun enflasyon oranında artması gerekiyor. Şu an rakiplerimizden yüzde 50, AB ülkelerinden ise yüzde 15 daha pahalıyız. Üst segment markaları bu fark nedeniyle kaybettik. Eğer döviz kuru, maliyet artışıyla aynı seviyede gitseydi, şu an çok farklı bir tablo olabilirdi. Sektörümüz 3 milyar dolar kayıp yazdı. Döviz bazında yüzde 10-15 zarar eden şirketler var ve bu kaybın telafisi için en az üç yıl gerekiyor.”
‘Tablo ihracatta düşüşü işaret ediyor’
Ocak ayında yüzde 0,3 olan ihracattaki düşüşün, şubatın 18’i itibarıyla yüzde 8’e ulaştığını belirten Paşahan, bu yıl 17 milyar doların altına düşmemek için mücadele ettiklerini ancak tablonun düşüşü işaret ettiğini söyledi.
‘İstihdam 800 binlere gerileyebilir’
Paşahan, “Tekstil ile birlikte 1 milyon 250 bine kadar çıkan istihdam, bugün 950 bine düştü. Eğer bu gidişat durdurulmazsa, istihdam 800 binlere kadar gerileyebilir. Bu yüzden kur ve enflasyon arasındaki denge sağlanmalı. Herkes yılın ikinci yarısında toparlanma bekliyor ama şu an gidişat pek iç açıcı değil” diye konuştu.